Gavumenti n’abazannyi b’ebyobufuzi okwetoloola ensi yonna, mu demokulasiya n’amawanga ag’obwannakyewa, bakozesa AI okukola ebiwandiiko, ebifaananyi, ne vidiyo okukozesa endowooza y’abantu mu bulungi bwabwe n’okusengejja ebintu ebikulu ebiri ku yintaneeti mu ngeri ey’otoma.
Generative artificial intelligence (GAI) Oba Ebikolebwa ekyuuma ki Kalimagezi byoyongera ekipya ku kizibu ky’amawulire amakyaamu.
Ebikozesebwa ebisangibwa mu ddembe era nga okusinga tebirina mateeka bisobozesa omuntu yenna okufulumya amawulire ag’obulimba n’ebicupuli mu bungi. Mu bino mulimu okukoppa amaloboozi g’abantu abatuufu n’okukola ebifaananyi ne vidiyo ebitayawulwa ku bya ddala.
Naye era waliwo oludda olulungi. Nga ekozesebwa mu ngeri ey’amagezi, esobola okuwa omuwendo omunene ogw’abakozesa ebirimu amawulire agesigika, bwe kityo n’eziyiza amawulire ag’obulimba.
Okutegeera ebirungi n’ebibi ebya tekinologiya, kikulu okusooka okutegeera Artificial Inteligence kye ki, n’eky’enjawulo ennyo ku Artificial Inteligence.
Okuyiga kw’ebyuma, AI ne generative AI bitegeeza ki?
Obugezi obukozesebwa kitegeeza okukuŋŋaanyizibwa kw’ebirowoozo, tekinologiya n’obukodyo obukwatagana n’obusobozi bw’enkola ya kompyuta okukola emirimu egyetaagisa mu butonde amagezi g’omuntu..
Mu bigambo ebisookerwako, okuyiga kw’ebyuma y’enkola y’okutendeka ekitundu kya pulogulaamu, ekiyitibwa model, okukola okulagula okw’omugaso oba okukola ebirimu okuva mu data. Emirandira gy’okuyiga kw’ebyuma giri mu bibalo, era nga kino kiyinza okulowoozebwa ng’obukugu bw’okuggya okumanya okuva mu data. Okuyiga kw’ebyuma kye kukola kwe kukozesa data okuddamu ebibuuzo. Mu ngeri entongole, kitegeeza enkozesa ya algorithms eziyiga patterns okuva mu data era nga zisobola okukola emirimu nga tezitegekeddwa mu bulambulukufu okukikola. Oba mu ngeri endala: bayiga.
Enkola y’olulimi (LM) nkola ya kuyiga ekyuma egenderera okulagula n’okuzaala olulimi olutuufu (olulimi olw’obutonde oba olufaanana n’omuntu). Okukiyisa mu ngeri ennyangu ennyo, okusinga kibeera kifaananyi kya buyinza (probability model) nga, nga tukozesa data set ne algorithm, kiragula ekigambo ekiddako mu sentensi okusinziira ku bigambo eby’emabega.
Ebikozesebwa ng’ebyo biyitibwa ebikozesebwa ebizaala oba ebikozesebwa mu kukola AI, kubanga bikola ebirimu ne data ebipya era eby’olubereberye. AI ey’ennono, ku ludda olulala, essira erisinga kulissa ku kukola emirimu egyateekebwawo nga ekozesa enkola eziteekeddwawo, naye tekola bipya.
Generative AI kitegeeza ki eri amawulire agatali matuufu?
Generative AI ye tekinologiya asoose okuyingira mu kitundu ekyali kiterekeddwa abantu: okufulumya ebirimu mu ngeri yonna mu ngeri eyeetongodde, n’okutegeera n’okutonda olulimi n’amakulu.
Era kino kyennyini kye kiyunga AI ey’okuzaala ku mulamwa gw’amawulire ag’obulimba — eky’okuba nti, leero, emirundi mingi tekisoboka kumanya oba ebirimu bisibuka mu muntu oba ekyuma, era oba tusobola okwesiga bye tusoma, bye tulaba oba bye tuwulira.
META Ai nga bwefanana eyakagatibwa kumukutu gwa Whatsapp
Gye buvuddeko, Meta yagatta obusobozi bwa AI mu WhatsApp ng’ekintu ekirala okutumbula obumanyirivu bw’abakozesa n’okuwa emirimu emirala.
nga tulowooza ku nkulaakulana ya Tekinologiya mu ngeri empuliziganya gy’ekolebwamu, meta teyalabika nga yayongeddeko kintu kijjuvu mu kulwanyisa amawulire amakyaamu ku bot, enkola ejja okulaba ekiyinza okukosebwa mu kusaasaanya amawulire amakyamu naddala mu biseera bya demokulasiya.
Ai enkulaakulana mu kuyiga okw’obuziba n’okulaba kompyuta ejja kuyamba mu kukulaakulanya tekinologiya wa (Ebyekwesse) oba deepfake.
Ebyekwese oba (Deepfakes) zibeera za ddala nnyo naye nga bicupuli ebifaananyi, vidiyo, n’amaloboozi ebikoleddwa nga tukozesa enkola ya AI. Wadde ng’obuyiiya buno busuubiza okukozesebwa mu ngeri ez’enjawulo mu mateeka, era buleeta obulabe obw’amaanyi. Abazannyi ab’obukambwe basobola okukozesa ebyekwesse oba (deepfakes) okusaasaanya amawulire amakyamu, okukozesa endowooza z’abantu, n’okulemesa obwesige mu mikutu gy’amawulire egy’amazima.
Kino kyolaba byebimu ku Meta Ai byeyalagudde nga eyita kumukutu gwayo ogwa whatsapp era bisobolera ddala okusassanya amawulire amakyamu.
By: Muhumuza Adolph
