Mu Uganda, okusoomoozebwa okw’emirundi ebiri okw’amawulire ag’obulimba n’okuziyiza eddembe ly’okwogera kuleeta akabi ak’amaanyi eri ebitundu ebitali binywevu. Kampeyini z’amawulire ag’obulimba tezikomye ku kukyusa ndowooza ya bantu wabula era zongedde okusika omuguwa mu bantu n’ebyobufuzi. Mu kiseera kye kimu, eddembe ly’amawulire mu Uganda likyagenda mu maaso n’okusanga ebizibu bingi omuli okuziyiza gavumenti n’okutulugunya abantu ku mikutu gya yintaneeti. Ekiwandiiko kino kigenderera okuta ekitangaala ku nsonga zino ez’amangu n’okunoonyereza ku nteekateeka ez’enjawulo, enkola z’amateeka, n’enkolagana ezigendereddwamu okulwanyisa amawulire ag’obulimba n’okukuuma eddembe ly’okwogera naddala eri abo abasinga okubeera mu bulabe.
Ebyafaayo by’amawulire agatali matuufu
Amawulire ag’obulimba mu Uganda galina emirandira egy’ebyafaayo egy’amaanyi, egitera okukwatagana n’enteekateeka z’ebyobufuzi. Mu mulembe gw’amatwale, amawulire amakyamu gaali gakozesebwa ng’ekintu eky’okufuga n’okukozesa abantu b’omu kitundu. Mu kiseera eky’oluvannyuma lw’ameefuga, enfuga ez’enjawulo zikozesezza amawulire ag’obulimba okukuuma obuyinza n’okuziyiza obutakkaanya. Okutegeera embeera eno ey’ebyafaayo kikulu nnyo mu kukola ku kusoomoozebwa okuliwo kati okuva mu mawulire amakyaamu.
Emitendera n’okusoomoozebwa okuliwo kati
Mu myaka egiyise, okulinnya kw’emikutu gy’empuliziganya kwongedde okusaasaana kw’amawulire ag’obulimba mu Uganda. Amawulire ag’obulimba n’amawulire agabuzaabuza biyitiridde naddala mu biseera by’okulonda. Ng’ekyokulabirako, mu kulonda kwa Pulezidenti okwa 2026, waaliwo amawulire mangi agalaga ebifaananyi eby’obusawo n’ennyonnyola ez’obulimba ezaali zigendereddwamu okutyoboola abavuganya mu byobufuzi. Akakiiko k’ebyempuliziganya aka Uganda Communications Commission (UCC) kafulumizza amagezi agawera okulwanyisa okusaasaanyizibwa kw’amawulire ag’ebicupuli.
Ebitundu ebitali binywevu mu Uganda bikosebwa mu ngeri etasaana olw’amawulire amakyaamu. Ebitundu bino bitera obutafuna nsonda za mawulire ezesigika, ekibafuula abakwatibwa amawulire ag’obulimba. Amawulire amakyaamu gayinza okuvaako ebivaamu mu nsi entuufu, gamba ng’ebizibu by’ebyobulamu mu bantu n’obutabanguko mu bantu.
By: Adolph Muhumuza
